16.09.2021 | 12:01

Kojoj generaciji je najteže?

Umetnica Ivana Ivković predstavlja se u Salonu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu (MSUB) multimedijalnom izložbom “Posle vas” koja obuhvata performans u trajanju, a problematizuje kontekste života, odrastanja i sazrevanja 1990-ih i 2000-ih, kao perioda tranzicije i sloma mnogih dotad važećih sistema vrednosti koji je zahvatio različite generacije.

Postavka i perfomans, zasnovan na dramskom tekstu Jordana Cvetanovića koji će prvi put biti javno izveden na otvaranju izložbe 17. septembra, idejno se razvijaju oko pitanja u čemu je tačno specifičnost osećaja turobnosti i težine loma, odnosno patnje određene generacije i u po čemu je baš njoj posebno teško u situaciji u kojoj nikome nije lako.

Nasleđe društvenih okolnosti, specifičnosti istorijskih trenutaka, preuzimanja odgovornosti, prenošenje tabua i trauma tematizovani su kroz prelamanje prošlosti, predstavljene nostalgijom, ali i teretom ponavljanja istih obrazaca, i uvek neizvesne budućnosti bez perspektive i sigurnosti. Odigravajući se pred posmatračem danas, projekat “Posle vas”, kao transgeneracijska priča, tiče se mnogih, ali najpre onih koji se osećaju pozvanim ili prozvanim. Naslov, takođe, simbolički ukazuje na izvesne NJIH, i sugeriše da ćemo iz poštovanja izvesni MI sačekati svoj red, posle njih…

Izložba “Posle vas”, čiji je kustos Miroslav Karić, predstavlja nastavak multimedijskih istraživanja Ivane Ivković koje je započela pre nekoliko godina radovima koji su idejno i tematski razvijani oko različitih konteksta i narativa prostora u kojima su izloženi.

Radovi “Linije, redovi, kolone” (56. Oktobarski salon, Muzej grada Beograda), “Babylon the Great” (Galerija Eugster II Beograd), Amuse me (Savremena galerija Subotica), “I Only Want To Love Me” (Hossek Contemporary, Berlin), “I Did It For You” (EICON gallery Museums Quartier, MQ 21, Beč) i “In Him We Trust” (Bitef teatar), realizovani su kao site specific intervencije koje uključuju svojevrsne table vivant situacije i aranžmane sa većim brojem učesnika/izvođača. Za Ivanu Ivković uvek su se ticali pitanja iskustava samih posmatrača, odnosno njihove emotivne i psihološke percepcije ambijenta i događaja.

Koncipirajući scenu/postavku najpre kroz brižljiv izbor vizuelno-prostornih elemenata, kojima značenjski i simbolički situira i kontekstualizuje mesto izlaganja, umetnica rad sa izvođačima, karakterističan po minimalnim i improvizovanim koreografskim zahvatima, postavlja u središte važnog komunikacijskog potencijala dela – životnost prizora, a samim tim neposrednije i provokativnije povezivanje publike sa istim.

U tom smislu projekat “Posle vas” u Salonu MSUB, kako je navedeno u najavi, jeste i korak dalje u istraživačkim postupcima koje Ivana Ivković ovaj put ostvaruje u saradnji i uključivanju u stvaralački proces autora iz drugih umetničkih disciplina i sub-kulturnih grupa, otvaranjem novih poglavlja u eksperimentalnim pristupima izložbenim formatima, scensko-performativnim praksama, medijima i žanrovima.

Osmišljen u formi između dramskog komada, izložbe i proširenog kina, “Posle vas” na samom početku uvodi posmatrača u atmosferu raspoloženja i sugerisanih stanja pre nego u prostor reprezentacijski definisanih i na prvi pogled sagledivih sadržaja. Okruženje koje u vizuelnim utiscima i asocijacima varira od konzerviranog filmskog seta, otvorene pozorišne scene, napuštenog TV studija, psihodeličnog video ambijenta, postaje zona tankih granica i ambivalencije odnosa osećaja realnosti i potpune izmeštenosti. Doživljaj dodatno intenziviraju fizička i virtuelna prisustva performera/naratora, njihova višednevna i višečasovna spontana bivanja u prostoru i izvođenja Cvetanovićevog dramskog teksta baziranog na glavnom polazištu projekta – tematizaciji i problematizaciji društvenih i konteksta svakodnevog života tokom 1990-ih i 2000-ih godina u Srbiji. Za jedne je to period dramatično pomerenih odrastanja i sazrevanja, za druge – epoha bolnog sloma do tada važećih sistema vrednosti i tranzicije u neizvesno. Tek kraj XX i početak novog veka i milenijuma u lokalnim društveno-političkim i istorijskim prilikama donosi kolektivno, transgeneracijsko suočavanje sa realnošću koja neretko poprima oblike čiste fikcije ili repetativnog, apsurdnog košmarnog sna koji ne prestaje.

“Posle vas” je tako svojevrstan čas istorije iz off-a, fusnota velikih narativa, ambijent-metafora društvenih i ličnih proživljenosti vremena velikih promena, dubokih kriza, ideoloških konfuzija, vrednosnih potresa i dezorijentisanosti u hipnotišućem vrtlogu predrasuda, tabua, političkih promašaja.

Projekat “Posle vas” ujedno je posveta Beogradu, priča o njegovim i istorijskim iskušenjima mnogih generacija, o (anti)heroijma, isčekivanju njihovog odlaska, o nezvaničnim himnama, aplauzima i razočaranjima, o manipulacijama kao načinu života i sredstvu moći, o budućim uspomenama na današnje nas – učesnike realnosti na društvenim mrežama, o odgovornostima, autocenzurama, grešnom zadovoljstvu, o revolucijima kratkog daha, o posledicama bez otrežnjenja.

“Posle vas” p(r)oziva sve da participiraju svojim sećanjima, (ne)slaganjima, otporima, nelagodama, (ne)pristajanjima, (ne)pripadanjiima, pojedičanim i zajedničkim zbunjenostima i nedoumicama: jel’ ovo stvarno i ko ovo režira?

U projektu učestvuju glumci: Vladica Čulić, Željko Maksimović, Petar Jovanović, Đorđe Živadinović Grgur i Olja Njaradi, direktor fotografije je Ivan Zupanc, montažu video instalacije potpisuje Vladan Obradović, zvuk video instalacije Nikola Radivojević, asistent je Jelena Pavlović, autor dizajna Andrej Dolinka, a 3D vizuelizaciju osmislio je Nemanja Lađić.

 
Ivana Ivković (1979, Beograd) diplomirala je slikarstvo i magistrirala crtež na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu, gde je trenutno na doktorskim studijama slikarstva.

Od 2002. godine izlagala je na više samostalnih izložbi u Srbiji, Austriji, Nemačkoj, Libanu, Italiji, Španiji, SAD-u, Turskoj, Danskoj, Kanadi, Indiji i učestvovala na nekoliko značajnih grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu.

Tri puta je bila finalistkinja “Politikine” nagrade za najuspešniju izložbu, 2007, 2010. i 2019. godine. Dobitnica je stipendije KulturKontakta iz Beča 2008, Residency Unlimited organizacije iz Njujorka 2012, Casa dell Arte stipendije u Bodrumu 2013, kao i stipendije grada Linca za 2014, te stipendije Ministarstva kulture Kvebeka u Montrealu, Bejrut Art Residency, kao i nekolicine drugih programa.

Njeni radovi se nalaze u kolekcijama Wiener Stadtische osiguranja, Telenora, Oktobarskog salona, Muzeja grada Beograda, kao i u nekoliko značajnih privatnih kolekcija u Njujorku, Bazelu, Lisabonu i Turskoj.

Izložba “Posle vas” biće otvorena do 20. oktobra, a zbog specifičnosti projekta, Salon MSUB radiće u tom periodu u izmenjenom režimu radnog vremena: od srede do nedelje od 15 do 20 sati, a ponedeljak i utorak su neradni dani.

*Foto: Ivana Ivković

(SEEcult.org)