09.12.2021 | 17:01
Dela Aleksandra Tomaševića, vek nakon rođenja
Izložba “Dela” Aleksandra Tomaševića (1921-1968) biće otvorena 14. decembra u Galeriji Vasić u Beogradu, a obuhvata radove iz dva velika poslednja ciklusa tog umetnika.
Reč je o ciklusima “Delo”, prikazanim na izložbama 1967. godine u Galeriji Doma JNA i posthumno 1968. godine u Galeriji ULUS-a.
Na izložbi,1967. godine Tomašević je prikazao ciklus tempera na panelu, čistih geometrijskih formi na kojima postiže kompaktnu, blago reljefnu fakturu koja podseća na hrapavu zidnu površinu freske i odaje njegovo inspirativno polazište u ornamentici srednjovekovnih fresaka.
Tomašević od 1966. godine menja materijal i tehnički postupak rada, što je očigledno na delima predstavljenim na njegovoj drugoj izložbi 1968. godine. Kao materijal sada su korišćeni drveni, geometrijski bojeni, elementi. U pitanju je postupak sklapanja ili spajanja predhodno precizno izrađenih i obojenih drvenih elemenata.
Ti radovi, zasnovani na uzorima domaćeg srednjovjekovnog nasleđa, izvedeni su izrazito modernim i savremenim slikarskim jezikom. Kako ističe Jerko Denegri – u Tomaševićevom delu nije po sredi “povratak na staro”, nego upravo njegovo “ostvarenje u modernom”, što potvrđuje umetnikov likovni jezik u zrelom periodu, predstavljen na poslednja dva ciklusa “Delo”.
Aleksandar Tomašević, Delo, 1964.
“Specifična osobina Tomaševićeve geometrije jeste da je ‘multiformna’ umesto ‘uniformna’, ‘polihromna’ umesto ‘monohromna’, ‘kompozitna’ umesto ‘strukturalna’. Proistekla od medijevalnog ornamenta vodi ka ‘oduhovljavanju i produhovljavanju’ polaznog motiva, kao i svaka geometrija u umetnosti XX veka označava težnju ka idealima gradnje i harmonije u dominantno materijalističkom dobu u kojemu jedino umetnosti preostaje da sačuva neophodnost ljudskih duhovnih potreba”, navedeno je u katalogu izložbe, koja obuhvata tekstove Jerka Denegrija i kolekcionara Dušana Milovanovića, kao i reprodukcije svih eksponata.
Aleksandar Tomašević, Delo, 1967.
Radovi za izložbu pozajmljeni su iz privatnih kolekcija.
Aleksandar Tomašević (Soko Banja, 1921 – Beograd, 1968) školovao se u Kosovskoj Mitrovici, Skoplju i Beogradu, gde je 1942. godine završio Umetničku školu Mladena Josića. Deo Drugog svetskog rata proveo je u partizanima, a 1947. godine upisao je Akademiju za likovne umetnosti u Beogradu i jedan semestar 1949. godine proveo u Ecole nationale supeieure de beaux arts u Parizu, u ateljeu za fresku profesora Docus de la Haille. Akademiju je završio 1952. godine i zaposlio se kao slikar-konzervator u Saveznom institutu za zaštitu spomenika kulture. Tokom 1952. i 1953. godine specijalizovao je konzervaciju slika u Luvru, a 1955. u Kraljevskom institutu za zaštitu kulturnog nasleđa u Briselu. Prvu samostalnu izložbu imao je 1952. godine. kada je postao i član grupe “Samostalni”. Bio je član “Decembarske grupe” od njenog osnivanja. Radio je na konzervaciji i restauraciji slika i na otkrivanju, prezentaciji i konzervaciji fresaka u mnogim crkvama i manastirima. Za docenta Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu izabran je 1962. godine, a ubrzo je postao i vanredni profesor.
Izložba u Galeriji Vasić (Kosovska 16) biće otvorena do 31. decembra, a ulaz je besplatan.
*Naslovni rad: Aleksandar Tomašević, Delo, 63-38,1966.
Autori fotografija: Vladimir Miloradović i Vladimir Popović
(SEEcult.org)
