Umetnička praksa Biljane Đurđević već dve i po decenije kontinuirano se razvija oko istraživanja konceptualnih potencijala medija klasične slike, dok su poslednjih godina njena stvaralačka interesovanja proširena i na rad u polju stop-animacije. Posvećeno proučavanje klasičnog slikarstva i dela velikih majstora, kao i istorijsko-društvenih i kulturnih prilika epoha od rane renesanse i baroka do moderne i avangarde, otvorila su za umetnicu široko polje vizuelnih, narativnih, idejnih izvora i referenci na kojima će graditi autentičnu likovnu poetiku, uobličenu kroz simboličke predstave-iskaze, tematski i problemski najšire povezane kroz pitanja o složenosti ljudske prirode, pre svega, karakteru psiholoških odnosa koje individualno i kolektivno uspostavljamo sa različitim socio-vrednosnim porecima i sistemima sveta koji nas okružuje.
Realizam i figuracija, neka od glavnih stilsko-formalnih obeležja Biljanine slikarske prakse, tek su početni interpretativni okviri za ikonografski i značenjski slojevite prizore, čije sadržaje, s jedne strane, određuju reminiscencije na raznolike žanrovske i motivske modele i kompozicijske postupke iz duge i bogate istorije slikarstva, a sa druge, idejna uporišta koja autorka pronalazi u literarno-refleksivnim formama.
Dela klasične književnosti, antička i moderna filozofija, srednjovekovno pesništvo i renesansne inkunabule, drevni i religiozni epovi, za umetnicu postaju poetska i misaona polazišta u problemsko-kritičkom promišljanju savremenih društvenih fenomena otuđenosti, socijalne anksioznosti, agresije, nasilja, institucionalizovanih mehanizama kontrole, medijske manipulacije i indukcije straha, koje vizuelno sažima u svojevrsne alegorijske scene snažnog dramskog naboja.
Tako smo na Biljaninim slikama svedoci situacija izvesnog „saspensa”: tok događaja naslućujemo kroz emotivna stanja protagonista koja intenzivira atmosfera ambijenata u koje ih umetnica smešta, dodatno dramatizujući njihovu poziciju (ne)moći u pričama i trajno otvorenom pitanju o ljudskoj prirodi, o neizvesnosti u kojoj se kao bića možemo naći iščekujući neku vrstu opresije ili, opet, spremnosti da budemo agilni izvršitelji iste.
Studija slučaja predstavlja nastavak umetničinih istraživanja ranije započetih u okviru serije radova pod nazivom Oruđe delanja, koja tematizuje ključne postavke funkcionisanja današnjeg društva, ogrezlog u procesima neprekidne proizvodnje i potrošnje, pretvaranju svakodnevice u rutinu, efikasnosti i efektivnosti kao dominantnim socijalnim, vrednosnim kriterijumima. Biljanina razmišljanja usmerena su na preispitivanja i problematizaciju čovekove ambicioznosti i neprestane želje da kontroliše, instrumentalizuje, „komodifikuje” svet oko sebe, kao i mehanizme u njihovom ostvarivanju koji često donose nasilne metode, eksploataciju, obespravljivanje ili potpuno ukidanje ličnih i kolektivnih sloboda.
Studija slučaja delom proizilazi iz grafičke novele koju je autorka objavila 2020. a koja je dobila dalju vizuelnu elaboraciju najpre u seriji slika velikog i srednjeg formata, u kojima uvodi određene novine u likovnom postupku, zatim i u video-animacijama, čime se zaokružuje vrstan transmedijski i esejistički pristup temi.
Sinematičnost prizora naglašena kadriranjem enterijerskih i eksterijerskih situacija – dugih, pustih fabričkih hodnika, železničkih stanica, industrijskog pejzaža – postavlja poseban dramski ton u prisustvima glavnih aktera radnje, depersonalizovanih eksponenata eksploatatorskih sistema, u činu nadziranja, kontrole i potencijalnog kažnjavanja neposlušnog potčinjenog.
U jeku globalnih društvenih i ekonomskih promena, eksploatatorske prakse pokazuju se kao sveprisutne, iznijansirane samo po pitanju resursa koji se iskorišćavaju i tome da li se sprovode u interesu bogatih pojedinaca, korporacija ili „spasonosnih” privatizacija uništene društvene svojine, što za Biljanu Đurđević na ovoj izložbi predstavlja polaznu tačku studije slučaja o ljudskoj, socijalnoj i etičkoj degradaciji a koje nisu deo nekakve distopijske vizije budućnosti, već refleksija sveta u kom trenutno živimo.
Biljana Đurđević (1973, Beograd) diplomirala je na slikarskom odseku Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu 1997. godine, gde je takođe završila magistarske i doktorske studije. Na istom fakultetu radi od 2009. Tokom 2011. i 2012. bila je gostujući predavač na Univerzitetu Parsons – The New School u Njujorku. Od 1998. godine, samostalno je predstavljala radove u Muzeju moderne umetnosti u Stokholmu, Muzeju umetnosti u Haifi, Izrael, Galeriji Davide Galo u Berlinu, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, Kulturnom centru Beograd, Braverman Gallery u Tel Avivu, Dr. Éva Kahán Foundation u Budimpešti i Beču itd
Učestvovala je na brojnim grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu, uključujući: Ars Danubiana, Regensburg; FAQ Serbia, Austrian Cultural Forum, Njujork; Playlist, Muzej savremene umetnosti, Stokholm; The Artist’s Glance, Muzej Frissiras, Atina; On Normality, Muzej savremene umetnosti, Klagenfurt; Footnotes on geopolitics, market and amnesia, 2nd Moscow Biennale, Moskva; Passion for Art – Kunst der Gegenwart, 35 godina Essl Collection, Klosternojburg, Austrija; Zones of Contact, 15th Biennale of Sydney, Gallery of New South Wales, Australija…
Dela joj se nalaze u javnim i privatnim zbirkama u zemlji i inostranstvu: Muzej Albertina, Austrija; Museet Moderna, Švedska; Muzej savremene umetnosti Beograd; Muzej Frissiras, Grčka; Muzej savremene umetnosti Askona, Švajcarska itd.
Kustos izložbe: Miroslav Karić, MSUB
fotografija: Bojana Janjić/MSUB
