05.12.2022 | 13:01

Zamišljeni svetovi iz ugla ekoloških problema današnjice

Umetnica Sanja Anđelković predstavlja se od 6. decembra u Centru za kulturnu dekontaminaciju (CZKD) izložbom “Sneg padne u sred leta na jednoj strani sveta, druga ga uhvati” sa radovima koji govore o zamišljenim svetovima iz perspektive ekoloških problema današnjice.

Prema navodima Sanje Anđelković, kojoj je to prva samostalna izložba, svoju umetničku praksu vidi kao “pronalaženje sredine – uzemljenja, medijalnog glasa između roda i nacionalnosti, ljudi i neljudi, živih i ne-živih”.

Na izložbi “Sneg padne u sred leta na jednoj strani sveta, druga ga uhvati”, u formatu prostorne instalacije biće prikazana četiri filma/video rada Sanje Anđelković: 10,9,8,7,6…, Drugačija vrsta raja i Život na Zemlji?, kao i video rad Zvuk umiruće pčele, koji su nastali u poslednje dve godine. Ti radovi, nastali kroz kompjuterski generisanu realnost, pričaju priču o zamišljenim svetovima iz perspektive ekoloških problema današnjice.

Sanja Anđelković, Zvuk umiruće pčele

Praveći spekulativnu vezu sveta živog i ne-živog, životinja, biljaka i ljudi, uz spajanje naučnih radova, etnografsko-antroploških metoda i fiktivnih priča, Sanja Anđelković gradi fabulu o manje antropocentričnom narativu, kojim se sa uzemljenjem u sadašnjosti otvara pogled ka horizontu budućnosti.

Prema navodima Sanje Anđelković, potiče iz radničke, socijalističke porodice, u kojoj se umetnost nije smatrala zanimanjem. Vodeći se time, najpre je studirala engleski jezik i preko vizulenih ekstenzija okružila se rečima i mislima.

“Predavanje engleskog je bilo moj posao, iz kojeg je došla želja za smisaonim, književnim pripovedanjem. Čak i dok sam studirala umetnost, nikada nisam imala osećaj da znam šta radim. Sebe sam doživljavala kao nekog ko je zbog želje za istraživanjem i deljenjem uvek u službi drugih. Ispitivanje kako stvari funkcionišu podsticalo je moju znatiželju ka istraživanjima u nepoznatom, ka neugodnom ali visceralnom”, navela je mlada umetnica u tekstu koji je napisala sa urednikom Likovnog programa KCB-a Dejanom Vasićem.

Sanja Anđelković, Život na Zemlji?

Praksa Sanje Anđelković je uglavnom podeljena na periode u kojima istražujem različite medije.

“Sadržaj je sličan, nikada isti, ali na liniji društveno ili ekološki angažovanih praksi. Crpim reference iz različitih aktuelnih fenomena, i radim sa arhivama iz različitih državnih institucija na stvaranju višeslojnih radova. Pored toga što se često razvijaju sa timovima umetnika, naučnih saradnika i stručnjaka iz različitih oblasti, radovi postaju intimni međurelacioni priručnik za prošlost i budućnost – trenutak u kojem se sreću ljudi i ne-ljudi”, navela je Sanja Anđelković, koja smatra i da se u neoliberalnoj sadašnjosti iznova otkrivaju najvažniji zadaci fikcije, a to upravo znači propitivanje i izmišljanje budućnosti u odnosu na sadašnjost.

“U sadašnjosti svet je u potpunom rascepu, ali pitanje je kako bi izgledao forum na kojem učestvuje skupina potpuno ravnopravnih stvorenja i da li imamo kapacitete da to uopšte zamislimo?”, navela je Sanja Anđelković.

Sanja Anđelković, Drugačija vrsta raja

Rođena 1991. godine u Novom Sadu, u kojem živi i radi, Sanja Anđelković je osnovne i master studije završila na odseku Novi mediji na Akademije umetnosti Univerziteta u Novom Sadu.

Njena audio-vizuelna i tekstualna umetnička praksa bazirana je na istraživačkom procesu, sa akcentom na ispitivanju granice dokumentarizma i spekulativnosti, sa fokusom na pitanja roda, društveno-političkog konteksta i mesta lične traume.

Izložba Sanje Anđelković u okviru Likovnog programa “Umetnost, kritika politika” CZKD-a organizovana je u okviru nagradnog granta Otvorenog poziva Sekundarne arhive za mlade umetnice rođene nakon 31. decembra 1987. godine.

Katerzyna Kozyra Fondacija, CZKD i partneri uputili su otvoreni poziv za mlade umetnice iz Albanije, Kosova, Srbije i V4 grupe, na koji se javilo više od 250 umetnica. Od 30 pristiglih aplikacija iz Srbije, žiri koji su činii: Mirjana Dragosavljević, Simona Ognjanović i Dejan Vasić, izabrao je osam finalistkinja, među kojima su, uz Sanju Anđelković, i Marianna Feher Nikolić, Aleksandra Saša Jeremić, Jelena Mijić, Sunčica Pasuljević Kandić, Anastasija Pavić, Anja Tončić i Adrienn Ujhazi.

Sanja Anđelković našla se potom i među dobitnicama nagrade u okviru otvorenog poziva Sekundarne arhive, koju je dodelio žiri koji su činili: Renea Begolli, Adela Demetja, Róna Kopeczky, Lucia Kvočáková, Daniela Šiandorová, Bogna Stefańska i Dejan Vasić. Nagradu su dobile i albanska umetnica lsamini Musiq iz Albanije, kosovska umetnica Laureti Hajrullahu i Paula Malinovska iz Slovačke.

Sanja Anđelković, 10,9,8,7,6…

Sekunadrna arhiva je inicijativa Fondacije Katarzyna Kozyra, koju sa partnerima iz Centralne i Istočne Evrope sprovodi i CZKD. Arhiva priča priču o umetnosti Centralne i Istočne Evrope iz rodne perspektive, pokrivajući period nakon Drugog svetskog rata do danas. Ova arhiva sastavljena je od umetničkih iskaza i nepoznatih stranica biografija i praksi umetnica, iz koje se mogu videti imena onih koje su bile marginalizovane, zaboravljene, zapostavljene i/ili ostale nedovoljno poznate široj javnosti u jednakoj meri kao i njihova umetnička dela.

Izložba Sanje Anđelković u CZKD-u biće otvorena do 10. decembra.

*Naslovna fotografija: kadar iz rada Zvuk umiruće pčele

(SEEcult.org)