Ono što je Kapina fotografija pogibije španskog republikanca bila za Španski građanski rat, a slika egzekucije vietkongovca koju je u Sajgonu 1968. snimio Edi Adams za rat u Vijetnamu – jedna fotografija Rona Haviva iz Bijeljine 1992. postala je za medijski prikaz rata u Jugoslaviji devedesetih.
Na njoj je pokazano kako jedan «Arkanov borac» šutira ženu koja uz druge bespomoćne civile leži na pločniku. Možda je bilo i brutalnijih snimaka ratnog nasilja u Bosni, ali ovaj se nekako izdvojio kao posebno amblematičan i simboličan. Zapravo, on na neki način pokazuje i oličava ono što bi se moglo okarakterisati kao „moć slike“ i njene medijske cirkulacije. Uostalom, izložba Havivovih fotografija bila je 2002. nasilno onemogućena u nekoliko gradova u Srbiji, dok je i sam Arkan u jednom intervjuu tvrdio da su na slici srpski civili i muslimanski vojnici. Iako su u javnom svedočenju jednog «arkanovca» detaljno opisane sve okolnosti snimljenog događaja i dalje su mnogi skloni da veruju da je fotografija montirana ili da je vojnik samo »nezgodno naskočio na trotoar«…
Dvadeset godina posle fotografisanog događaja, banjalučki slikar Radenko Milak vraća se ovom traumatičnom prizoru i otpočinje seriju slikanih kopija Havivove fotografije kakvih je do sada načinio preko dvadeset. Zadajući sebi naizgled apsurdan umetnički zadatak, Milak preispituje kako medijsku spektakularizaciju rata i nasilja, tako i sopstveni osećaj odvratnosti prema fotografisanom događaju i izraz saosećanja sa žrtvama. Svojim »slikarskim egzorcizmom« Milak pretvara tehnički reprodukovanu sliku, u niz jedinstvenih manuelnih slika i tako jedan medijski prizor preobražava u intimni format »građanskog slikarstva«. Milakove naslikane kopije međusobno se razlikuju budući da su rezultat manuelnog rada i da zavise od stanja u kome se slikar nalazi, a ne samo od „unutarnjeg“ karaktera same slike. Slikanje je materijalni, telesni čin koji uključuje trajanje i stalnu uključenost u svaki detalj koji na fotografiji može biti stvar koincidencije. Slikarski znak ne pruža samo informaciju o naslikanom događaju već je uvek i samorefleksivan, i bavi se odnosom između nekog događaja i „telesnog“ doživljaja tog događaja.
Radenko Milak (Travnik, 1980) je studirao slikarstvo u Beogradu i Banja Luci a poznat je i kao osnivač nezavisne umetničke asocijacije Protok i direktor Bijenala savremene umetnosti Spaport u Banja Luci.
Izložbu prati katalog sa tekstovima Branislava Dimitrijevića, Ivane Bago i Antonie Majače.
Izložbu je otvorio Ivan Čolović, antropolog, osnivač i urednik Biblioteke XX vek i autor velikog broja eseja i knjiga među kojima su Bordel ratnika i Balkan: teror kulture.
U okviru najavljene saradnje MSU i muzeja Ars Aevi u Sarajevu, ovom izložbom beogradski muzej započinje rad na pripremi sarajevske kolekcije i započinje obeležavanje dvadeset godina od početka rata u Bosni i Hercegovini. Ars Aevi je projekat za stvaranje regionalnog centra i muzeja savremene svetske umetnosti u Sarajevu. Zbirka Ars Aevi se sastoji od više od 160 radova renomiranih umetnika iz svih krajeva sveta, kao rezultat saradnje međunarodne mreže muzeja savremenih umetnosti, fondacija, centara i galerija u Italiji, Sloveniji, Austriji, Turskoj i Bosni i Hercegovini.
Kustos izložbe: Branislav Dimitrijević
